پوسیدگی دندان | علائم و راه های پیشگیری

بررسی کلی

پوسیدگی دندان نواحی آسیب دیده دائمی در سطح سخت دندان شما هستند که به منافذ یا سوراخ های کوچک تبدیل می شوند. پوسیدگی دندان به دلیل ترکیبی از عوامل از جمله باکتری در دهان، خوردن تنقلات مکرر، نوشیدن نوشیدنی های شیرین و تمیز نکردن خوب دندان ها ایجاد می شود.

پوسیدگی دندان یکی از رایج ترین مشکلات سلامتی دندان در جهان است. آنها به ویژه در کودکان، نوجوانان و بزرگسالان مسن شایع هستند. اما هر کسی که دندان دارد ممکن است دچار پوسیدگی شود، از جمله نوزادان.

اگر حفره ها درمان نشوند، بزرگ‌تر می‌شوند و لایه‌های عمیق‌تری از دندان‌های شما را تحت تأثیر قرار می‌دهند. آنها می توانند منجر به دندان درد شدید، عفونت و از دست دادن دندان شوند. مراجعه منظم به دندانپزشک و عادت های خوب مانند مسواک زدن و نخ دندان کشیدن بهترین محافظت دندان در برابر پوسیدگی دندان است.

علائم پوسیدگی دندان

علائم و نشانه های پوسیدگی بسته به وسعت و محل آنها متفاوت است. هنگامی که یک پوسیدگی تازه شروع شده است، ممکن است اصلاً علائمی نداشته باشید. با بزرگتر شدن پوسیدگی، ممکن است علائم و نشانه هایی مانند:

• دندان درد، درد خود به خود یا دردی که بدون هیچ دلیل ظاهری رخ می دهد
• حساسیت دندان
• درد خفیف تا شدید هنگام خوردن یا نوشیدن چیزی شیرین، گرم یا سرد
• سوراخ ها یا حفره های قابل مشاهده در دندان های شما
• لکه های قهوه ای، سیاه یا سفید روی هر سطحی از دندان
• درد هنگام گاز گرفتن

چه زمانی به دندانپزشک مراجعه کنیم

ممکن است از تشکیل حفره آگاه نباشید. به همین دلیل مهم است که به طور منظم معاینات و تمیز کردن دندان ها را انجام دهید، حتی زمانی که فکر می‌کنید سلامت دهان شما خوب است. با این حال، اگر دندان درد را تجربه کردید، در اسرع وقت به دندانپزشک خود مراجعه کنید.

علت پوسیدگی دندان

پوسیدگی دندان به دلیل خرابی دندان در طول زمان اتفاق می‌ افتد. در اینجا نحوه ایجاد پوسیدگی دندان را مطالعه کنید:

• پلاک تشکیل می شود. پلاک دندانی یک لایه چسبناک شفاف است که دندان های شما را می پوشاند که به خاطر خوردن زیاد قند و نشاسته و تمیز نکردن خوب دندان ها است. وقتی قندها و نشاسته ها از روی دندان شما پاک نمی شوند، باکتری ها به سرعت شروع به تغذیه از آنها می کنند و پلاک تشکیل می دهند. پلاک‌هایی که روی دندان‌های شما باقی می‌مانند می‌توانند در زیر یا بالای خط لثه سخت شوند و به جرم دندان تبدیل شوند.
• حملات پلاک. اسیدهای موجود در پلاک مواد معدنی موجود در مینای سخت و بیرونی دندان شما را از بین می برند. این فرسایش باعث ایجاد منافذ یا سوراخ های ریز در مینای دندان می شود – مرحله اول پوسیدگی. هنگامی که نواحی مینای دندان از بین رفت، باکتری و اسید می توانند به لایه بعدی دندان شما که عاج نام دارد برسند. این لایه نرمتر از مینای دندان است و در برابر اسید مقاومت کمتری دارد. عاج دارای لوله های کوچکی است که مستقیماً با عصب دندان در ارتباط است و باعث ایجاد حساسیت می شود.
• تخریب ادامه دارد. همانطور که پوسیدگی دندان ایجاد می شود، باکتری ها و اسید به حرکت خود در دندان ها ادامه می دهند و در کنار مواد داخلی دندان (پالپ) که حاوی اعصاب و عروق خونی است حرکت می کنند. پالپ در اثر باکتری متورم و تحریک می شود. از آنجایی که داخل دندان جایی برای گسترش تورم وجود ندارد، عصب تحت فشار قرار می گیرد و باعث درد می شود. ناراحتی حتی می تواند خارج از ریشه دندان تا استخوان گسترش یابد.

عوامل ریسک برای پوسیدگی دندان

همه افرادی که دندان دارند در معرض خطر پوسیدگی هستند، اما عوامل زیر می توانند این خطر را افزایش دهند:

• محل دندان. پوسیدگی اغلب در دندان‌های عقب شما (آسیاب‌های مولر و پرمولر) رخ می‌دهد. این دندان ها دارای شیارها، حفره ها و شکاف های زیادی هستند و ریشه های متعددی دارند که می توانند ذرات غذا را جمع کنند. در نتیجه تمیز نگه داشتن آنها سخت تر از دندان های جلویی شماست.
• غذاها و نوشیدنی های خاص. غذاهایی که برای مدت طولانی به دندان شما می‌چسبند – مانند شیر، بستنی، عسل، شکر، نوشابه، میوه‌های خشک، کیک، کلوچه‌ها، آب نبات‌های سفت ، غلات خشک و چیپس – بیشتر این غذاها باعث پوسیدگی می‌شوند به نسبت غذاهایی که به راحتی توسط بزاق شسته می شوند.
• مصرف مکرر میان وعده یا نوشیدنی. هنگامی که به طور پیوسته میان وعده می خورید یا نوشیدنی های شیرین می نوشید، به باکتری های دهان سوخت بیشتری می دهید تا اسیدهایی تولید کنند که به دندان های شما حمله کرده و آنها را فرسوده می کند. و نوشیدن نوشابه یا سایر نوشیدنی های اسیدی در طول روز به ایجاد یک حمام اسیدی مداوم روی دندان های شما کمک می کند.
• مسواک نزدن کافی. اگر بلافاصله پس از خوردن و آشامیدن دندان های خود را تمیز نکنید، پلاک به سرعت تشکیل می شود و اولین مراحل پوسیدگی می تواند آغاز شود.
• دریافت نکردن فلوراید کافی. فلوراید، یک ماده معدنی طبیعی، به جلوگیری از پوسیدگی دندان کمک می کند و حتی می تواند مراحل اولیه آسیب دندان را معکوس کند. به دلیل فوایدی که برای دندان ها دارد، فلوراید به بسیاری از منابع آب عمومی اضافه می شود. همچنین یک عنصر رایج در خمیر دندان و دهان شویه ها است.
• سن کم یا بالا. در دنیا، پوسیدگی در کودکان و نوجوانان بسیار کوچک شایع است. افراد مسن نیز در معرض خطر بیشتری هستند. با گذشت زمان، دندان ها ممکن است فرسوده شوند و لثه ها عقب بروند و دندان ها را در برابر پوسیدگی ریشه آسیب پذیرتر کند. همچنین افراد مسن ممکن است از داروهای بیشتری استفاده کنند که جریان بزاق را کاهش می دهد و خطر پوسیدگی دندان را افزایش می دهد.
• دهان خشک. خشکی دهان به دلیل کمبود بزاق ایجاد می شود که با شستن مواد غذایی و پلاک دندان از پوسیدگی دندان جلوگیری می کند. مواد موجود در بزاق نیز به مقابله با اسید تولید شده توسط باکتری ها کمک می کند. برخی داروها، برخی شرایط پزشکی، تشعشعات به سر یا گردن، یا داروهای شیمی درمانی خاص می توانند با کاهش تولید بزاق، خطر ابتلا به حفره را افزایش دهند.
• پرکردگی یا خدمات دندانپزشکی فرسوده. با گذشت سال ها، پرکردگی های دندانی می توانند ضعیف شوند، شروع به شکستن کنند یا لبه های ناهموار ایجاد کنند. این اجازه می دهد تا پلاک ها راحت تر ساخته شوند و حذف آن را سخت تر می کند.
• سوزش سردل. سوزش سر دل یا بیماری ریفلاکس معده به مری (GERD) می تواند باعث شود اسید معده به دهان شما جریان یابد (ریفلاکس)، مینای دندان شما را از بین می برد و باعث آسیب قابل توجه دندان می شود. این امر بیشتر عاج را در معرض حمله باکتری ها قرار می دهد و باعث پوسیدگی دندان می شود. دندانپزشک شما ممکن است توصیه کند که با پزشک خود مشورت کنید تا ببینید آیا ریفلاکس معده دلیل از دست دادن مینای دندان شما است یا خیر.
• اختلالات اشتها. بی اشتهایی و پرخوری عصبی می تواند منجر به فرسایش و پوسیدگی دندان شود. اسید معده ناشی از ترش کردن معده دندان ها را شسته و شروع به حل کردن مینای دندان می کند. اختلالات خوردن نیز می تواند در تولید بزاق اختلال ایجاد کند.

 

عوارض

پوسیدگی و خرابی دندان آنقدر شایع هستند که ممکن است آنها را جدی نگیرید. با این حال، خرابی و پوسیدگی دندان می تواند عوارض جدی و ماندگاری داشته باشد، حتی برای کودکانی که هنوز دندان های دائمی خود را ندارند.همچنین پوسیدگی دندان می تواند باعث انواع بیماری لثه شود.

عوارض حفره ممکن است شامل موارد زیر باشد:

• درد
• آبسه دندان
• تورم یا چرک اطراف دندان
• آسیب یا شکستگی دندان
• مشکلات جویدن
• تغییر موقعیت دندان ها پس از از دست دادن دندان

هنگامی که حفره ها و پوسیدگی شدید می شوند، ممکن است موارد زیر را داشته باشید:

• دردی که در زندگی روزمره اختلال ایجاد می کند
• کاهش وزن یا مشکلات تغذیه ناشی از خوردن یا جویدن دردناک یا دشوار
• از دست دادن دندان، که ممکن است ظاهر شما و همچنین اعتماد به نفس و عزت نفس شما را تحت تاثیر قرار دهد
• در موارد نادر، آبسه دندان – یک پاکت چرکی که در اثر عفونت باکتریایی ایجاد می شود که می تواند منجر به عفونت های جدی تر شود.

راه های جلوگیری از پوسیدگی دندان

بهداشت خوب دهان و دندان می تواند به شما در جلوگیری از خرابی و پوسیدگی دندان کمک کند. در اینجا چند نکته برای کمک به جلوگیری از پوسیدگی وجود دارد. از دندانپزشک خود بپرسید که کدام توصیه برای شما مناسب است.

• بعد از خوردن یا نوشیدن با خمیر دندان حاوی فلوراید مسواک بزنید. دندان های خود را حداقل دو بار در روز و در حالت ایده آل بعد از هر وعده غذایی با استفاده از خمیردندان حاوی بزنید. برای تمیز کردن بین دندان ها، از نخ دندان یا از پاک کننده بین دندانی استفاده کنید.
• شست شوی دهان. اگر دندانپزشک شما احساس می کند که شما در معرض خطر ایجاد پوسیدگی هستید، ممکن است به شما توصیه کند که از دهانشویه با فلوراید استفاده کنید.
• به طور منظم به دندانپزشک خود مراجعه کنید. چک آپ دندان های و معاینات منظم دهان را انجام دهید، که می تواند به جلوگیری از مشکلات یا تشخیص زودهنگام آنها کمک کند. دندانپزشک شما می تواند بهترین توصیه ها را برای شما ارائه کند.
• از خوردن میان وعده و نوشیدنی های مکرر خودداری کنید. هر زمان که نوشیدنی‌هایی غیر از آب می‌خورید یا می‌نوشید، به باکتری‌های دهان خود کمک می‌کنید اسیدهایی ایجاد کنند که مینای دندان را از بین می‌برد. اگر در طول روز میان وعده یا نوشیدنی می خورید، دندان های شما دائما مورد حمله قرار می گیرند.
• غذاهای سالم برای دندان بخورید. برخی از غذاها و نوشیدنی ها برای دندان های شما بهتر از بقیه هستند. از غذاهایی که برای مدت طولانی در شیارها و حفره های دندان شما گیر می کنند خودداری کنید یا بلافاصله پس از خوردن آنها را مسواک بزنید. با این حال، غذاهایی مانند میوه ها و سبزیجات تازه جریان بزاق را افزایش می دهند و قهوه، چای و آدامس های بدون قند به شستن ذرات غذا کمک می کنند.
• در مورد درمان های ضد باکتری بپرسید. اگر شما به ویژه در برابر پوسیدگی دندان آسیب پذیر هستید – برای مثال، به دلیل یک بیماری – دندانپزشک شما ممکن است دهانشویه های ضد باکتریایی خاص یا سایر روش های درمانی را برای کمک به کاهش باکتری های مضر در دهان توصیه کند.
• درمان های ترکیبی. جویدن آدامس مبتنی بر زایلیتول به همراه فلوراید تجویزی و شستشوی ضد باکتری می تواند به کاهش خطر ایجاد پوسیدگی کمک کند.